Opinie: Manege of Megastal?

Er is veel verzet tegen megastallen met koeien, kalveren, varkens, geiten, kippen. Heel veel dieren op een klein oppervlak. Maar tegen maneges? Paarden komen in de opsomming nergens voor. Een manege is er voor ons plezier, voor onze sport. We houden van onze paarden en zijn goed voor ze. Maar is het wel zo leuk voor de paarden? Soms wel, soms ook niet. Er is gelukkig al veel veranderd in de paardenhouderij, maar het kan nog veel beter. Er zijn richtlijnen over hoeveel ruimte een paard moet hebben op stal. Een paard groter dan 1.56 m moet minimaal 10 m2 stal krijgen. Is dat voldoende? Denk eens aan een paard van 1.75m , die kan ook op 10 m2 nauwelijks gaan liggen. En of hij die ruimte ook krijgt is een ander ding. We hebben het over richtlijnen voor de georganiseerde paardenhouderij. Wat als je niet tot een van de brancheorganisaties behoort? Daar is geen zicht op en al helemaal geen controle.

Ook moet een paard sociaal contact kunnen maken met andere paarden en een aantal uren per dag buiten kunnen lopen (minimaal 4 uur), bij voorkeur in de wei met andere paarden, of nog beter een paddock paradise. Ik zie maneges waar paarden opgesloten zitten in boxen, met tralies rondom, zeg maar kooien. Als ze naar buiten gaan staan ze vaak allemaal apart in een paddock omdat wij bang zijn voor blessures. Dus contact met andere paarden? Ze kunnen elkaar zien en soms elkaar aanraken door de tralies of over het schrikdraad. Een manege met ca. 100 stallen noemt zich een midden-grote manege en maneges met 200 stallen of meer zijn geen uitzondering. Dat komt aardig in de buurt van een megastal!

Als we naar het welzijn van het paard kijken, vraag ik me sterk af of ze het wel zo goed hebben op maneges. Als we eens naar de richtlijnen van de FNRS kijken (Federatie Nederlandse Ruitersport Centra) dan valt op dat er bladzijden volgeschreven staan over waar een manege aan moet voldoen voor de mensen; er moet een kantine zijn met uitzicht op de rijbak, toiletten, zoveel activiteiten per maand moeten er georganiseerd worden voor de mensen van spelletjes voor kinderen, tot wedstrijden voor volwassenen. Zo gaat dat zo’n 12-14 bladzijden lang door. Belangrijk voor de veiligheid van, het gemak en plezier voor de mensen.

Voor het welzijn van de paarden vind ik 2 bladzijden. Er is al veel verbeterd en een organisatie die richtlijnen opstelt voor de paardensport is natuurlijk heel goed. De Sector Raad Paarden heeft in 2009 een “Plan van Aanpak voor Welzijn in de sector Paardenhouderij” gepresenteerd. In 2011 de “Gids voor Goede Praktijken”. Omdat maneges de tijd moeten krijgen om bijvoorbeeld de grootte van de boxen naar de nieuwe richtlijnen om te bouwen, krijgen ze de tijd tot 2027. Nu al is de vergroting al zo minimaal dat ik verwacht dat het in 2027 achterhaald zal zijn. De dierenbescherming kwam in 2011 met “Paardenbesluit” als wetsvoorstel en tot op heden is daar nog geen wet uit voortgekomen. Een onderzoek van de universiteit van Wageningen toonde in 2015 aan dat er op 150 onderzochte maneges nog heel veel misstanden bestonden. Hoe lang moet dit nog doorgaan? Hoe lang nog voordat de paarden het respect krijgen dat ze verdienen?

Wij, als mensen die graag de paardensport bedrijven kunnen ons ook verdiepen in wat een paard nu wel of niet fijn vindt en daar rekening mee houden. Ik noem een aantal dingen waar het nog al eens aan schort:

Beweging

Een paard moet de hele dag door kunnen bewegen, moet kunnen lopen. In de natuur lopen ze 10-20 km per dag op zoek naar voedsel en water.

Voldoende ruwvoer over de gehele dag/nacht

Het hele spijverteringsproces van een paard heeft tijd en beweging nodig en veel ruwvoer. Paarden fourageren 16 uur per dag, om de paar uur nemen ze een kleine rustpauze. De maag van het paard is klein en kan gemiddeld 3-4 kg voedsel bevatten, dus moeten ze vaak kleine beetjes eten. Een paard dat hele dagen in de wei kan lopen, kan op zijn gemak gras eten en af en toe tussendoor een rustpauze nemen of een stukje verder lopen. Dan is een Paddock Paradise natuurlijk nog beter.

Sociaal contact met andere paarden in een kudde

Met een koppel andere paarden in de wei, zodat ze ook normaal sociaal contact met elkaar kunnen hebben. (Alleen in de wei is net zoiets als een menselijke kluizenaar, alleen verkiest het paard dit niet zelf.) Een paard dat overdag en ’s nachts op stal staat en er even uit komt om gereden te worden of misschien een uurtje of wat in een paddock staat, zal zich niet gelukkig voelen en kan stalondeugden ontwikkelen (weven, luchtzuigen of gezondheidsproblemen, denk aan bijv. koliek, maagzweren) krijgen.

Overzicht terrein

Een paard is een prooidier en dus een vluchtdier en voelt zicht het fijnst als hij om zich heen in de verte kan kijken en zo overzicht kan houden en de ruimte heeft om weg te rennen als hij iets niet vertrouwt.

Uiteraard behoren de voor de hand liggende dingen als voldoende schoon drinkwater, verzorging, goed ruwvoer en aanvullend krachtvoer, gezondheid en zonder drukplekken en/of kreupelheden e.d. ook in orde te zijn.

Er wordt nogal eens beweerd dat paarden geen herinnering hebben en niet kunnen nadenken. Ik heb dat heel anders ervaren. Paarden die jaren uit elkaar gehaald zijn, verkocht zijn naar de andere kant van het land en dan na 5 jaar weer bij elkaar gezet worden. Prachtig! Als je dan ziet hoe blij ze zijn dat ze elkaar weer gevonden hebben. Daar zijn voorbeelden te over van en dan zeggen wij dat ze geen herinnering hebben? En niet kunnen nadenken? Ik zie en ervaar dat anders. Een voorbeeld; als ik een paard uit de kudde wil pakken die een spelletje met me speelt en zich in een dolle bui niet laat pakken. Mijn oude merrie kijkt dat even aan en komt dan helpen. Ze houdt het bewuste paard in een hoek opgesloten, zodat ik haar kan pakken.

In alles wat wij met paarden (en dieren) doen, zouden we ons af moeten vragen of het wel zo fijn voor ze is en eens op hun reacties moeten letten. Paarden kunnen niet praten, maar ze kunnen wel communiceren. Als wij er voor open staan en echt kijken en observeren zien en merken wij wat ze wel en niet prettig vinden. In alles is RESPECT voor het wezen, voor het paard en observatie een goed begin.

Er is en er wordt veel geschreven over paarden en paardensport en er zijn stallen die er alles aan doen om het zo fijn mogelijk te maken. Paddock Paradise bijvoorbeeld, waarin een natuurlijke omgeving zo goed mogelijk wordt nagebootst, een plek om te drinken, een plek om lekker in het zand te rollen, plekken om te fourageren met gras en verschillende soorten grassen/kruiden en/of hooi, een plek om te drinken, door het water te lopen, alles wat ze in de natuur ook kunnen tegenkomen in het terrein. Ook op kleinere oppervlakten is dit goed te realiseren. Google eens op paddock paradise en je zult vele voorbeelden vinden.

Er is beweging in de paardenwereld om het welzijn van het paard te verbeteren. De Sector Raad Paarden (SRP), de Dierenbescherming en verschillende branche-organisaties, zoals bijv. Federatie Nederlandse Ruitersport Centra (FNRS), Federatie Nederlandse Hippische Ondernemers (FNHO) en Nederlands Hippisch Kenniscentrum (NHK). Het duurt alleen allemaal wel erg lang en het wordt tijd dat er spijkers met koppen geslagen worden!

Een paardenliefhebber,

Greet Postma

Gebruikte bronnen Dierenbescherming, FNRS, SRP